Negen weken lang volgden 168 politiemedewerkers uit zeven eenheden vrijwillig een training mindfulness. Onderzoekers keken welk effect dit had op hun functioneren. Nu zitten de trainingen en het onderzoek erop. De projectleider en twee onderzoekers vertellen enthousiast over de opbrengsten. ‘Heel fijn dat SAOP geld beschikbaar heeft gesteld voor dit project. Want mindfulness lijkt bij de politie in een behoefte te voorzien en het effect ervan is duidelijk aangetoond.’

Het project Mindfulness ging in april 2017 van start met subsidie van SAOP. Jacques van Damme, docent aan de Politieacademie en trainer Mentale kracht, is ook een ervaren en gecertificeerd trainer mindfulness. Hij wilde hier graag mee proefdraaien bij de politie. Het projectteam pakte het groots aan door samenwerking te zoeken met de Radboud Universiteit Nijmegen en Hogeschool Windesheim in Zwolle. Zo kon meteen het effect gemeten worden van de trainingen in de proeftuin mindfulness.

‘Controle loslaten om meer controle te krijgen’
Er bestaan allerlei ideeën over wat mindfulness is. Daarom wil Jacques graag duidelijk maken wat hij eronder verstaat. ‘Mindfulness leert je bewust je aandacht te richten op wat je doet, terwijl je het doet, zonder oordeel. Je staat bewust even stil bij je handelen, zodat je niet op de automatische piloot reageert, maar een bewuste keuze maakt.’ Loes Huising, politiecollega en psychomotorisch therapeut in opleiding bij Hogeschool Windesheim, vult aan: ‘Bij de politie zijn we gericht op controle. Bij mindfulness gaat het er juist om dat je de controle loslaat. Maar het mooie is dat je daardoor uiteindelijk meer controle krijgt over wat je doet.’

Veel animo
Tussen april 2017 en oktober 2018 gaf Jacques 15 trainingen mindfulness in zeven eenheden. Hij koos voor de training Mindfulness Based Stress Reduction (MBSR). Voor de werving maakte het projectteam gebruik van het netwerk van Fit@NP. ‘Het was spannend hoeveel mensen zich zouden aanmelden’, zegt Jacques. ‘Want 9 bijeenkomsten van 2,5 uur is een grote tijdsinvestering. Al snel bleek dat hij zich daarover geen zorgen hoefde te maken. De aanmeldingen stroomden binnen en in verschillende eenheden ontstonden zelfs wachtlijsten. ‘Er namen in totaal 168 mensen deel en die waren voor 92% aanwezig’, vertelt Loes trots.

Resultaten effectmeting
Kim Lien van der Schans van de Radboud Universiteit voerde het kwantitatieve onderzoek uit. In een periode van zes maanden benaderde ze deelnemers aan de training vier keer om een vragenlijst in te vullen. Met de antwoorden is te meten of de training effect heeft op het persoonlijk functioneren van deelnemers (zoals minder stress en piekeren, een betere gezondheid) en op het interpersoonlijk functioneren (zoals veranderingen in empathie, oordelen over anderen en sociale waarden). Het mooie is dat de metingen een duidelijk positief resultaat laten zien. Zowel bij het persoonlijk als bij het interpersoonlijk functioneren zijn er verbeteringen gemeten tot 78%.

Even rust nemen
Loes interviewde voor het onderzoek zes executieve politiemedewerkers die aan de training hadden deelgenomen. Ook uit dit kwalitatieve onderzoek blijken de effecten van de training. De geïnterviewde medewerkers zijn allemaal positief en zeggen dat ze zich meer bewust zijn van lichaamssignalen. Zo vertelt een medewerker dat hij een sneer kreeg toen hij een collega vroeg een aangifte op te nemen. Zijn eerste reactie zou zijn om in de tegenaanval te gaan. Maar door de training slaagde hij erin even rust te nemen en tegen zijn collega te zeggen: ‘Hé, waarom reageer je eigenlijk zo fel?’

Menskant
Loes denkt dat mindfulness zo aanslaat bij de politie omdat het aandacht geeft aan de menskant van het politiewerk. ‘We moeten altijd waakzaam en dienstbaar zijn, maar voor wat het werk met je kan doen, is nog weinig aandacht. Ik merk een stukje verborgen leed.’ Jacques geeft aan wat mindfulness volgens hem kan betekenen voor de politie. ‘Het zorgt allereerst voor bewustzijn van je gevoel, vervolgens voor acceptatie en van daaruit kom je tot actie.’

Borging
Jacques en Loes worden veel benaderd om een vervolg te geven aan de trainingen. In hun eigen tijd geven ze nu workshops en ondertussen zijn ze bezig om binnen de organisatie draagvlak te vinden voor een vervolgaanpak. Jacques: ‘Het blijkt lastiger dan gedacht om het project te borgen. Natuurlijk, er zijn veel projecten binnen de organisatie, maar dit project lijkt in een behoefte te voorzien en we hebben de positieve effecten wetenschappelijk kunnen aantonen. Wat mij betreft laten we het nu dus niet liggen en gaan we binnen de politie op grote schaal trainingen mindfulness aanbieden.’